رفوگری فرش
مرمت فرش به روشهایی گفته میشود که معایب یا خرابیهای فرش را اصلاح میکند.
فرش وسیله کاربردی است و مواد تشکیل دهنده آن آسیب پذیر است )پشم، پنبه، ابریشم، کنف و...) به طوری که از این بافتهها از گذشته به دست ما نرسیده است. مگر در شرایط خاص و ومعدود. آسیبها از قبیل پارگی، سوختگی و پوسیدگی بودند. صاحبان این فرشها چون برایشان مطلوب نبوده برای مرمت آنها اقدام نکردند. فرش جز گرانبهاترین هدایایی بوده که پادشاهان برای یکدیگر میفرستادند. بافت و مرمت فرش جز جدایی ناپذیر روند تکامل آن به شمار میروند. فرشهای که دارای مرمت هستند نیز امروزه آذین بخش بسیاری از موزههای مهم دنیاست، البته فرشهای خاصی هستند که تا به امروز باقی ماندهاند شاید مرمت بر روی آنها بخاطر ارزش بسیار زیاد آنهاست که اینها بیشتر فرشهای نفیس و مورد استفاده اشراف و دربار بودند.
این حرفه همزمان با فرش بافی آمده است ولی و در هیچ کتب تاریخی هیچ حرفی از این حرفه زده نشده است. و این حرفه باعث میشود که عیوبی مانند کجیها، پارگیها برطرف شود، وظیفه ی مرمتگر عیب کردن فرش برای عرضه به خریداران است. جامعه بشری موجب شده است که این حرفه پیشرفت کند و پیشرفتهای قابل ملاحظهای در این رشته پدید امده. البته تعمیرات جزئی فرش ازقبیل شیرازه دوزی , ریشه بافی وعملیات مربوط به صاف کردن کنارههای فرش رامی توان درمنزل انجام دادولی عملیاتی ازقبیل رفوگری و رفع چروکیدگی فرش کاری است که تنهاازعهده رفوگرهای متخصص برمی آید. وسایل رفوگری وتعمیرهمانهایی هستندکه دربافت فرش به کارمی روند
مانند:
• چاقوی بافت
• قیچی وشانهٔ آهنی
• نخ وسوزن
• درفش
• انگشتانه
• قاب کوچک چوبی
• موم
• انبردست
• کلافهای پشم و پنبه و ابریشم برحسب جنس فرش
رفوگری
درصورتی که تار و پود و پرز فرش به دلیل بیدخوردگی ویاآتش سیگارویادراثراصطکاک ازبین رفته ودرنتیجه درفرش سوراخ ویاپارگی ایجادشده باشدمیتوان آنرا رفو کرد. پیش از رفوگری بایدفرش راشست وشونمودزیرارنگهای الیاف وپرزهای فرش ومیزان پوسیدگی بیشترمشخص شود. البته رعایت بهداشت رفوگراین امررااجتناب ناپذیرمیکند. قبل ازرفوگری باقی ماندهٔ گرههای صدمه خورده راازروی شبکهٔ تاروپودفرش به وسیلهٔ سوزن ودرفش جدامیکنند. سپس درصورتی که قسمت آسیب دیده بزرگ باشدآنرادرداخل یک قاب چوبی که به منزلهٔ دارفرش است محصورمیکنند. ابتداعملیات تارکشی راانجام می دهندوآنگاه عمل گره زنی راشروع کرده وطبقه پرزجدیدی راباالهام ازقسمتهای مشابه درفرش به وجودمی آورند. به هنگام رفوگری بایدبه نوع گره هانیزتوجه کردبه این معنی که فرشی که با گره ترکی به کربرد. برعکس فرشی که با گره فارسی بافته شده است گرههای قسمت موردنظربرای رفو، به اجباربایدازنوع گره فرسی باشد. البته بایدسایرمشخصات بافت چون تعدادنخهای پودبه کاررفته راموردتوجه قرارداد. پس ازخاتمه گره زنی سرپرزهابه وسیلهٔ یک قیچی سربرگشته به بلندی سایرپرزهای فرش قیچی کرده وآنگاه به پشت فرش دراین قسمت بایداطوی گرم کشیدتاگره هابه طورکامل درجای خودقرارگیرند. هرگاه محلی که بایدرفوشودکوچک باشدمی توان باالهام ازنقشهٔ قسمتهای قرینه درفرش، رفوی آنراانجام داد. ولی درصورتی که این قسمت بزرگ باشدبایدابتدانقشه آنراترسیم کرد، سپس عملیات رفوگری راانجام داد. درهنگام این عملیات بایددقت نمودکه الیاف به کاررفته به طوردقیق همرنگ وهم جنس پرزفرش باشند. البته گاهی رفوگرهاقسمتهای رنگ ورورفته فرش رابه منظورصرفه جویی دروقت وهزینه بامدادهای رنگی نیمه ثابت{مدادهای ماژیکی}رنگ آمیزی میکنندولی بایدبدانیم که پس ازچندین الیاف رنگ شده شائیده شده ودوباره قسمتهای رنگ ورورفتهٔ قبلی هویدامیشوند.